quantum pote

1) могущественный ( divi Vr)

2) могущий

quantus, a, um ( aus quam u. der Adjektivendung tus), relat. und fragendes Adjektivpronomen, von welcher (relativen) Größe, wie groß, I) relat. = ὅσος, A) im allg., von räumlicher Größe, wie groß u. (ohne korresp. tantus) so groß wie, von numerischer Größe u. von numer. Werte, wie groß, wieviel, wie beträchtlich u. dgl., so groß, so beträchtlich wie usw., v. der Zeitgröße, -dauer, wie lange, so lange wie usw., von intensiver Größe (Stärke, Bedeutung, Bedeutenheit), wie groß, wie stark, wie bedeutend, so groß wie, so stark-, so sehr usw. wie usw., 1) adi.: α) in der Korrelation m. tantus oder tam, s. tantus, tam. – β) m. ausgelassener Korrelat. (s. Weißenb. Liv. 9, 37, 2): (crocodilus) parit ova, quanta anseres, ebenso große Eier wie die G. (legen), Plin.: qualis quantusque Polyphemus... alii (poet = tales tantique sunt alii), Verg. – ut ab eo acciperent... exercitum et pecuniam, quantam vellent, Cic.: quantus non umquam antea exercitus ad Sutrium venit, ein so großes Heer wie noch nie, Liv. – nox acta, quanta fuit, so lange sie dauerte, die ganze lange Nacht, Ov. her. 12, 58. – clavum adactum, quantā libeat vi, arbori statim exsilire, cum etc., Plin. – quanto opere, s. quantopere. – quantus bei posse statt quam zur Verstärkung des Superl. des Adi. u. Adv. = so sehr wie möglich, so sehr wie nur immer, möglichst, αα)

————

in der Korrelat, mit tantus, s. tantus. – ββ) ohne Korrelat.: quantā maximā potui celeritate, so schnell, wie ich nur immer konnte, Liv.: quanto maximo cursu posset, Curt. Vgl. Drak. Liv. 7, 9, 8; 9, 10, 10; 42, 15, 1. Mützell Curt. 3, 8 (21), 16. – u. quantā maxime poterat vi, Liv.: quanto maxime posset moto pulvere, Liv. – quantus quantus, so groß od, so viel auch immer, tu quantus quantus, nihil nisi sapientia es, du lauter Weisheit, jeder Zoll, vom Kopf bis zum Fuß, Ter. adelph. 394: quanta quanta haec mea paupertas est, tamen etc., Ter. Phorm. 904: quantum quantum ad eum erit delatum, Plaut. Poen. 738: quanti quanti, Corp. inscr. Lat. 4, 3061. – 2) neutr. quantum subst., a) Nom. u. Acc. quantum, wieviel, so viel (wie), α) in der Korrel. m. tantum, s. tantum unter tantus. – β) außer der Korrel. m. Genet. od. absol., hoc, quantum est ex Sicilia frumenti hornotini, exaraverunt, Cic.: illis, quantum importunitatis habent, parum est, impune male fecisse, bei ihrer so großen Frechheit, Sall.: quantum est hominum optime optimorum, so viel es ihrer gibt, Plaut.: vgl. ut te quidem omnes di deaeque, quantum est, perduint, Plaut. – u. in den parenthet. Ausdrücken quantum audio, qu. intellego, qu. ego intellegere possum, Ter., quantum conicio, Sall. fr., qu. ego sentio, Cic., qu. ego opinione auguror, Cic. u. dgl.: ferner quantum in me (te) est, soviel an mir (dir) liegt, soviel mich betrifft, Cic.:

————

quantum ad Pirithoum, Phaedra pudica fuit, soviel od. was den P. anlangt, Ov.: quantum ad Iudaeos, so viel die J. betraf, Tac.: notum ignotumque, qu. ad ius hospitis, nemo discernit, Tac.: nihil, quantum ad ipsas virtutes, plurimum inter illa, in quibus virtus utraque ostenditur, Sen. – in quantum (ες ὅσον), inwieweit, insoweit, so weit wie, inwiefern, sofern, αα) in Korrel. m. in tantum, s. tantus. – ββ) außer der Korrel., pedum digitos in quantum quaeque secuta est, traxit, Ov.: in qu. posset, Sen. rhet., potuerit, Plin. ep.: in qu. maxime potest, Quint.: in qu. satis erat, Tac.: in qu. opus est, Tac. Vgl. die Auslgg. zu Tac. dial. 2. Spalding Quint. 2, 10, 4 not. cr. – b) Genet. pretii quanti, um wieviel, wie teuer, wie hoch, um so viel, so teuer, so hoch wie, in der Korrel. m. tanti, s. tanti unter tantus. – u. m. tantus, quanti locaverint, tantam pecuniam redemptori solvendam, Cic. – quanti quanti, so hoch, wie es auch sei, sed quanti quanti, bene emitur, quod necesse est, Cic. ad Att. 12, 23, 3. – c) Abl. quanto, um wieviel, bei Komparativen u. Komparativbegriffen, in der Korrel. mit tanto, je... desto, s. tanto unter tantus. – u. mit eo, je... desto, qu. longius discederent, eo etc., Liv.: quanto magis... eo celerius, Pompeius in Cic. ep. – u. bei anderen Komparativbegriffen, quanto ante, Cic.: qu. secus, Cato fr.: qu. aliud, Quint. – und quanto magis (um so mehr) philosophi delectabunt, si etc., Cic. Acad. 1, 10. – 3)

————

neutr. quantum adverb., a) wieviel, so viel, wie weit, so weit, in der Korrelat, mit tantum u. tanto, s. tantum u. tanto unter tantus. – u. bei Komparat. (statt quanto) in der Korrel. m. eo, je... desto, qu, longius procederet, eo etc., Liv. – u. quantum = quanto magis, je mehr, in der Korrel. mit tanto magis, s. Liv. 32, 5, 2, u. ohne Korrel., quantum... et minus, s. Liv. 44, 36, 5. – b) in wie oder so weit, in wie od. so fern, nisi qu. usus necessario cogeret, Liv.: qu. per commodum rei publicae fieri posset, Liv.; vgl. Fabri Liv. 22, 12, 8. – c) = quam bei posse zur Verstärkung des Superl., zB, qu. plurimum potest, so sehr wie möglich, Sen.: qu. maxime accelerare poterat, so schnell er konnte, Liv.: qu. plenissime potest, so voll wie möglich, Cels. – u. bei posse elliptisch, α) = quam primum, so bald (schnell) wie, quantum potes (so bald od. so schnell wie möglich) abi, Ter. adelph. 350: u. so quo animo consules ferant hunc σκυλμόν, scribas ad me, qu. pote, Cic. ad Att. 4, 13, 1: so auch oft quantum potest, so viel, so sehr, so bald (so schnell) wie möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Ussing Plaut. Amph. 964. Spengel Ter. Andr. 863. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): u. quantum pote, Komik. u. Fronto: quantum potis, Plaut. Bacch. 348 Fl. (Ussing quantum potest). – β) parenthet., ea, quantum potui (sc. facere), feci, das habe ich nach Kräften getan, Cic. Acad. 1, 8 u.a.: so auch et is mihi suadet nuptias

————

quantum queam (so sehr wie möglich) ut maturem, Ter. Andr. 577 (u. so quantum queat, Ter. eun. 844).

B) emphat., so klein od. gering wie, so wenig wie, nequaquam cum quantis copiis ante tenuerat ad Pachynum classem, Liv.: quanta mea sapientia est, nach meiner geringen Einsicht, Plaut.

II) interrog. = πόσος, wie groß? wieviel? A) im allg.: 1) adi.: α) in direkter Frage, bes. im Ausruf, qualis oratoris et quanti hominis in dicendo putas esse, historiam scribere? Cic.: quot, quantas, quam incredibiles hausit calamitates! Cic.: qui sermo! quae praecepta! quanta notitia antiquitatis! Cic.: at tibi curarum milia quanta (wieviel tausend S.) dabit! Prop. 1, 5, 10: quanta milia hominum credamus fuisse, qui etc., Lact. 3, 19, 23; u. so Ps. Apul. Ascl. 37 u.a. Spät., bes. Eccl. – Plur. quanti, ae, a, für quot, s. Broukh. u. Burm. Prop. 1, 5, 10. Bünem. Lact. 1, 3, 21 u. 4, 15, 16. Hildebr. Apul. met. 7, 9. p. 552. – β) in indirekter Rede: sed quid ego haec pluribus disputo, cum ipsa pecunia numero et summā suā, quanta fuerit, ostendat, Cic. – 2) neutr. subst.: a) Nom. quantum, wie wichtig, quantum est, quod fata tenentur! Lucan. 3, 392. – b) Genet. quanti? wie hoch? wie teuer? u. zwar: α) in direkter Frage: quanti emit? Ter.: quanti est sapere! wie schätzbar ist es usw., Ter. – β in indirekter Rede: quanti veheret, interrogavi, Quint.: tenta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.:

————

cum scias, quanti Tulliam faciam, Cic. – 3) neutr. quantum adv., wie sehr! wie heftig! hei mihi, qualis erat! qu. mutatus ab illo Hectore! Verg.: qu. in sinu filiae flevit! Sen.

B) emphat., wie wenig! wie gering! 1) adi., in indirekter Rede, quae qualiacunque in me sunt (me enim ipsum paenitet, quanta sint) etc., Cic. or. 130. – 2) subst.: a) quantum: α) in direkter Frage: quantum est, quod desit in istis ad plenum facinus? Ov. met. 15, 468. – β) in indirekter Rede: enim quantum hic operis fiat paenitet, Ter. heaut. 72: in quibus quantum tu ipse speres facile perspicio, Cic. ad Att. 3, 9, 2 (dazu Boot mehr Stellen aus Cic.): neque īam, quid existimetis de illo, sed quantum audeatis vereor, Sall. hist. fr. 1, 41. § 20 (1, 45. § 20): discite, quam parvo liceat producere vitam, et quantum natura petat, Lucan. 4, 378. – b) Genet. quanti, α) in direkter Frage: quanti tandem est ista hominum gloria, quae etc., Cic. de rep. 6, 25 (= Cic. somn. Scip. 7. § 18): quanti vero ista civitas aestimanda est, ex qua boni sapientesque pelluntur? Cic. Tusc. 5, 109. – β) in indirekter Rede: legatorum verba quanti fecerit, pericula mea declarant, Sall. Iug. 24, 7. – ⇒ Archaist. quamtus, a, um, Corp. inscr. Lat. 1, 206. lin. 39 u. 43.

potis, pote ( altindisch páti-ḥ, Herr, Besitzer, griech. πόσις, πότνια, δεσπότης), I) Adi. (Compar. potior, Superl. potissimus), A) Posit. = vermögend, mächtig, Divi potes, Varro LL. 5, 58. – Gew. in der Verbindung potis sum, es, est, ich bin, du bist, er, sie, es ist imstande, vermag, kann, si p. sum hoc inter vos componere, Plaut.: p. es reperire, Lucr.: sanguis p. est consistere, Poëta b. Cic.: p. est vis ulla tenere, Verg.: nec (corpus) potis est cerni, Lucr.: si potis est, wenn es möglich ist, Ter. u. Prud.: m. Plur., quid pastores potis sunt, Varro. – ohne esse, zB. nec potis aequare = potest, Verg.: in der Frage potin = potisne, wie potin es dicere? Ter.: potin est = potest? Plaut.: potin = potin est, wie potin ut desinas? kannst du aufhören? = höre doch auf! Ter.: bei Plaut. oft potis (sc. esse) = posse, s. Brix Plaut. Men. 622; u. pote (sc. esse) = posse (s. Brix Plaut. capt. 167). – pote (pote') = potest, m. folg. Infin., Varro u. Prop.; u. = potest esse, es kann sein, es ist möglich, nihil pote supra, nichts kann darüber sein, Ter.: hoc quicquam pote impurius? Cic.: quantum pote, sobald als möglich, Cic. ad Att. 4, 13, 1 M. (Wesenberg quantum potes). Fronto epist. ad M. Caes. 1, 1. p. 3, 2 N. – B) Compar. potior, neutr. potius, Genet. iōris, vorzüglicher, a) übh.: potior patre, Cic.: mors servitute potior, Cic.: potiorem vitā rem habere, Caes.: cives potio-

————

res, quam peregrini, Cic.: nihil mihi potius fuit, quam ut etc., Cic. – absol., ut sit potior, der bevorzugte, Ter.: u. so qui potior nunc es, Tibull.: p. heres, Liv.: sententia, Hor.: neutr. pl. subst., potiora, das Vorzüglichere, Wichtigere, naturae est potioribus deteriora submittere, Sen. ep. 90, 4: quasi potiora quaedam egisset, als ob er (mittlerweile) etwas Wichtigeres (ein wichtigeres Geschäft) verrichtet hätte, Curt. 8, 5 (20), 21. – b) = tüchtiger, m. folg. qui, quae, quod (wie nach dignus), quibus tantum crederem, potiores (für würdiger) habui, Liv. 26, 31, 4. – C) Superl. potissimus, a, um, der vorzüglichste, hauptsächlichste, potissismus nostrae ut sit domi, der bevorzugteste, Plaut.: potissimi libertorum, Tac.: potissimus tentare, er machte den ersten Versuch, Sall. – opusculum p., Plin. ep.: causa p., Tac.: quid potissimum sit, Cic.: primum ac potissimum omnium ratus, Liv. – II) Adv. nur im Compar. potius u. Superl. potissimum, A) Compar. potius, vielmehr, vorzüglicher, lieber, mehr, magnus (homo) vel potius summus, Cic.: quaestio facti potius est, non iuris, ICt.: m. folg. quam, Galliam potius esse Ariovisti, quam populi Romani, Caes.: potius quam m. folg. ut u. Konj. od. bl. m. folg. Coniunctiv (s. für Liv. Müller Anh. II. zu Liv. 2, 15, 2), audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati per secessionem coli prohibeant, Liv.: perpessus est omnia potius

————

quam conscios indicaret, Cic.: quam potius = potius quam, Verg. – beim Compar., cum ei fuerit optabilius oblivisci posse potius etc., Cic. – u. bei Verben mit Komparativbegriffen (wie malle, praestare, praeoptare), Uticae potius quam Romae esse maluisset, Cic.: emori potius quam servire praestaret, Cic.: ut puerum praeoptares perire potius, quam etc., Ter. – B) Superl. potissimum, hauptsächlich, vornehmlich. Komik., Cic. u.a. – ⇒ Die Form potissimē ist bei Cic. Mur. 4 falsche Lesart (jetzt potissimum), bei Cels. 3, 6. p. 86, 30 D. unechtes Einschiebsel. Sie findet sich aber Eumen. grat. act. 2, 3. Oros. 4, 6, 4 u. 6, 22, 8. Prisc. 15, 10.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

pŏtis (in the positive rarely declined, and in the neutr. pŏte), adj. ( comp. pŏ-tĭor, ius; sup. pŏtissĭmus, a, um; class. only in the comp.) [Sanscr. patis, lord; Gr. posis, husband; des-potês, lord; Lat. compotis (compos) potiri].

Posit., able, capable; possible (mostly ante-class. and poet.): divi qui potes pro illo quod Samothraces theoi dunatoi, Varr L. L. 5, § 58 Müll.; Macr. S. 3, 4:

nisi qui colaphos perpeti Potis parasitus,

Plaut. Capt. 1, 1, 21.—Usually in the connection potis or pote est, he, she, or it is able, may, or can:

at ea supterfugere potis es pauca,

Plaut. Capt. 5, 2, 17: neque sanguis ullo potis est pacto profluens consistere, old poet ap. Cic. Tusc. 2, 16, 38: istam non potis est vis saeva exstinguere venti, Poët. ap. Gell. 19, 9, 12:

at non Evandrum potis est vis ulla tenere,

Verg. A. 11, 148:

quod nunquam potis est sejungi,

Lucr. 1, 452:

nec potis est cerni,

id. 5, 719; Cat. 76, 24:

qui potis est?

how is it possible? id. 72, 7.—With plur.: si speres quicquam prodesse potis sunt, Enn. ap. Fest. p. 333 Müll. (Ann. v. 410 Vahl.):

duae plus satis dare potis sunt,

Plaut. Poen. 1, 2, 17:

quid pastores potis sint,

Varr. R. R. 2, 2.—Without est: quis potis ingentes oras evolvere belli? Enn. ap. Diom. p. 381 P. (Ann. v. 178 Vahl.); Verg. A. 3, 671; Hor. C. 3, 17, 13.—Form pote:

si non aliud pote est,

Cat. 43, 16. Without est:

nec devitari letum pote,

Lucr. 3, 1079: viget, veget, utpote plurimum, Varr. ap Non. 2, 876:

nec non emptor pote ex empto vendito illum damnare,

id. R. R. 2, 2:

nec eniti remis pote,

Val. Fl. 4, 680; Prop. 2, 1, 46:

qui pote? vis dicam? nugaris,

Pers. 1, 56:

in te dici pote, Id, quod,

Cat. 98, 1:

nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam,

id. 67, 11:

hoc facito, sive id non pote sive pote,

be it impossible or possible, id. 76, 16:

quid pote simplicius?

what can be more simple? Mart. 9, 16, 2:

nihil pote supra,

nothing could exceed it, Ter. Ad. 2, 3, 11; Auct. ap. Cic. Brut. 46, 172; Cic. Att. 13, 38, 1:

quantum pote,

as soon as possible, id. ib. 4, 13, 1: quam pote, as much as possible (post-class.):

aufugiamus istinc quam pote longissime,

App. M. 1, p. 107, 9; 2, p. 119, 33.—

Comp.: pŏtĭor, us, that may be preferred, preferred; better, preferable (class.).

Of persons:

numquam edepol erit ille potior Harpax, quam ego,

Plaut. Ps. 4, 1, 17; 1, 3, 95:

quem aequiust potiorem habere quam te?

id. Stich. 1, 2, 40: qui plus pollet potiorque est patre, old poet ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69; id. Fam. 10, 3, 2:

itaque cives potiores quam peregrini,

id. Lael. 5, 19:

Sosim et Moericum quibus tantam crederem rem, potiores habui,

Liv. 26, 31, 4:

at tu, qui potior nunc es,

happier in love, preferred, Tib. 1, 6, 33 (5, 69):

ut in judicio possessionis potior esset,

Dig. 18, 1, 34.—

Of things, better, stronger, preferable, more useful or important:

nulla potior serenda,

Varr. R. R. 1, 15:

sucus,

Plin. 36, 22, 43, § 158:

novistine locum potiorem rure beato?

Hor. Ep. 1, 10, 14:

sententia,

id. Epod. 16, 17:

mors civibus Romanis semper fuit servitute potior,

Cic. Phil. 10, 9, 19:

illi turpis vita integrā famā potior fuit,

Sall. J. 67, 3:

nihil mihi potius fuit quam ut Massinissam convenirem,

I had nothing more important, nothing more urgent to do, Cic. Rep. 6, 9, 9:

illa semper potiora duxisti, quae, etc.,

id. de Or. 3, 22, 82:

semper se rei publicae commoda privatis necessitatibus habuisse potiora,

Caes. B. C. 1, 8.— Subst.:

ut probetis potiora,

Vulg. Phil. 1, 10: hem, mater mea, tibi rem potiorem video (sc. verbis), I see a fact stronger than words, i. e. a clearer proof, Plaut. Aul. 4, 7, 12.—

Sup.: pŏtissĭmus, a, um, the chief, principal, most prominent, most important.

Of persons ( poet. and in post-Aug. prose):

item huic ultro fit, ut Meret, potissimus nostrae domi ut sit,

Plaut. Men. 2, 3, 9:

tantis potissimus umbris,

Stat. Th. 4, 627:

potissimos libertorum veneno interficere,

Tac. A. 14, 65.—

Of things (class.):

utrum potius, aut quid potissimum sit, quaeritur,

Cic. Inv. 1, 12, 17:

cura,

Stat. S. 4, 4, 20:

nobilitas,

Plin. 14, 2, 4, § 25:

opusculum,

Plin. Ep. 4, 14, 10:

causa,

Tac. A. 4, 16.—Hence, adv., only in the comp. and sup.

Comp.: pŏtĭus, rather, preferably, more (class.; cf.: satius, prius): quo nos vocabis nomine? Ar. Libortos. Le. Non patronos? Ar. Id potius, Plaut. As. 3, 3, 62:

sed scin', quid volo potius, sodes, facias?

Ter. Hec. 5, 1, 27; id. And. 5, 3, 2:

nec vero imperia expetenda: ac potius non accipienda interdum,

Cic. Off. 1, 20, 68.— With quam, Plaut. Aul. 4, 2, 11:

Galliam potius esse Ariovisti quam populi Romani,

Caes. B. G. 1, 45.—When the predicates are compared, the verb in the following clause is always in the subj.:

perpessus est omnia potius quam conscios indicaret,

rather than, Cic. Tusc. 2, 22, 52:

in oratione non vis potius quam delectatio postulatur,

Cic. de Or. 2, 78, 317:

privabo potius illum debito testimonio quam id cum meā laude communicem,

id. Ac. 2, 1, 3:

scribam aliquid potius, quam committam ut litterae non reddantur,

id. Att. 5, 6, 2:

nos potius nostro delicto plectemur, quam res publica nostra peccata luat,

Liv. 8, 7, 17:

per interregem comitia habenda potius, quam consulum alter a bello avocaretur,

id. 22, 23, 10; 9, 14, 16.— So with quam ut:

se miliens morituros potius quam ut tantum dedecoris admitti patiantur,

Liv. 4, 2, 8: audeo dicere hoc malo domitos ipsos potius cultores agrorum fore, quam ut armati, etc., id. 2, 34, 11; 6, 28, 8; 9, 14, 7.—But after verbs of willing, wishing (sometimes of declaring), the inf. is used:

dictatore obstinato tollere potius totum e re publicā consulatum, quam promiscuum facere,

Liv. 7, 21, 1; 23, 9, 8; 21, 13, 8: v. Weissenb. ad Liv. 2, 15, 2; Fest. s. v. olivitam, p. 202 Müll.; v. Muuml;ll. ad. loc. p. 203, a. —In an inverted order:

quam potius,

Verg. Copa, 5: quid mihi negotii est eum istis nugacibus, quam potius potamus mulsum? C. Titius ap. Macr. S. 2, 12.—Sometimes potius is to be supplied:

tacita, bona est mulier semper, quam loquens,

Plaut. Rud. 4, 4, 70; id. Men. 5, 1, 26:

tamen statuit congredi, quam cum tantis copiis refugere,

Nep. Dat. 8, 1.—Pleon., with words which already express comparison.— Comp., Ter. Hec. 4, 1, 19:

Uticae potius quam Romae esse malle,

Cic. Lig. 2, 5:

favorabiliores rei potius, quam actores habentur,

Dig. 50, 17, 167.—

Esp., introducing a repetition of a thought in a corrected or strengthened form: aut potius, vel potius, or rather, or I may better say, etc.:

efficiet enim ratio ut... mors aut malum non sit, aut sit bonum potius,

Cic. Tusc. 1, 11, 23:

quam fuit imbecillus P. Africani filius, quam tenui aut nullā potius valetudine,

id. Sen. 11, 35:

erravit aut potius insanivit Apronius?

id. Verr. 2, 3, 48, § 113:

Cato magnus hercule homo, vel potius summus et singularis vir,

id. Brut. 85, 293; Dig. 1, 5, 16.—

Sup.: pŏtissĭmē ( pŏtissŭ-), and more freq. pŏtissĭmum ( pŏtissŭ-), chiefly, principally, especially, in preference to all others, above all, most of all (class.).—Form potissime, Cels. 3, 6.—Form potissimum:

responde, quo leto censes me ut peream potissimum?

Plaut. Merc. 2, 4, 15; Ter. And. 2, 6, 23:

exsistat aliquis et potissimum Caecus ille,

Cic. Cael. 14, 33; id. Mur. 2, 4:

nos id potissimum consecuti sumus,

id. Tusc. 5, 4, 11:

tanta erat contentio, qui potissimum ex magno numero conscenderent, ut,

Caes. B. C. 2, 43:

quid agam? aut quo potissimum infelix accedam?

Sall. J. 14, 15; Auct. Her. 3, 2, 2; Lact. 2, 18, 3.

possum, potuī, posse (v. potis u. sum), können, vermögen, mit u. ohne Infin., I) im allg.: possum scire? Plaut.: facere ut possem, Cic.: ne possis infitiari dixisse, Curt.: tu (eos) securi ferire potuisti (hast es über dich gewonnen, hast dich dazu verstanden), Cic. Verr. 5, 136: plus quam potero, Cic. – fieri potest (es ist möglich), ut fallar, Cic.: non potest fieri ut non od. quin, es ist schlechterdings nötig, es muß usw., Cic.: so auch non facere possum, ut non etc., es ist nicht möglich, daß ich nicht usw. = ich muß (schlechterdings) usw., ich sehe mich durchaus genötigt, zu usw., neque facere possum, ut non sim popularis, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum, facere non possum, Cic.: so auch non possum, quin exclamem, Plaut.: aber nullo modo potest fieri prorsus (es ist ganz unmöglich), guin dos detur virgini, Plaut.: non possum non mit folg. Infin., ich kann nicht umhin, ich muß, Cic.: nihil possum nescisse, ich muß es gewußt haben, Ov. – si potes (absol.), wenn es dir möglich ist, womöglich, perfice, si potes, ut etc., Cic. – potest (absol.) = es ist möglich, es kann geschehen od. sein, vielleicht daß usw. (s. Madvig Cic. de fin. 5, 84), nos dignitatem, ut potest, retinebimus, Cic.: potest, ut commiseris, Cic.: si potest, wenn es möglich ist, Cornif. rhet., si posset, wenn es möglich wäre, Cic.: quī potest? wie ist es möglich? Cic.: quia

————

nihil aliter possit, Cic.: non potest, es ist unmöglich, Plaut.: so auch non potest, quin obsit, Plaut. – quoad potes od. poteris, soweit es sich (von deiner Seite) tun läßt, Cic.: so auch quoad eius facere poteris, Cic.: quod (soweit) sine molestia tua facere poteris, Cic.: quod eius fieri possit, soweit es möglich ist, Cic.: quod eius sine bello posset, soweit es sich ohne Kr. tun lasse, Liv. – quantum potest, soviel-, sosehr-, sobald als möglich, Komik., Auct. b. Afr. u.a. (s. Bünem. Lact. 1, 1, 6 u. 6, 11, 13): ebenso quantum potes, Cic. ad Att. 4, 13, 1 W (Müller quantum pote): ut... potui beim Superl. des Adv., möglichst, Caesari te commendavi, ut gravissime potui, Cic. – bei drängenden Fragen, possum scire, quo profectus (sis)? kann ich von dir wohl erfahren = wirst du mir wohl sagen? Plaut. – II) insbes.: A) vermögen = ausrichten, gelten, a) v. Pers.: multum in senatu, Liv. epit.: apud cives suos multum, Hirt. b. G.: gratiā et largitione apud Sequanos plurimum, Caes.: apud finitimas civitates largiter, Caes.: equitatu nihil posse, Caes.: cum omnia se posse censebat, als er sich für allmächtig hielt, Cic.: omnia quidem ut posses in (über) nobis, di dederunt, Liv.: deos putas pro Romanis posse, hätten Macht zum Schutz der R., Cypr. de idol. vanit. 4: qui non potest, der nichts zu leisten vermag, der Unfähige, Cic. de or. 1, 130 u. 131. – b) v. Lebl.: plus potest apud te pecuniae cupiditas, Cic.:

————

multum potest fortuna, Caes.: exposuit, quid iniquitas loci posset, wieviel abhänge von usw., Caes.: multum fortuna potest in re militari, in bello, Caes. u. Auct. b. Alex. – u. multum (plus, plurimum), satis p. ad alqd, wirksam-, kräftig sein, wirken, Cic. u.a. – B) obszön p. alqam, Mart. 3, 32, 1 u. 3, 76, 4. – ⇒ Nicht zsgz. Formen: potesse, Plaut. Bacch. 559; most. 1015; rud. prol. 55; truc. 73. Ter. eun. 666. Lucil. 1046 u. 1327. Cic. Arat. 106. Corp. inscr. Lat. 1, 1019. lin. 9. Lucr. 1, 665 u.a. Prud. perist. 10, 803: Imper. potesto, Corp. inscr. Lat. 1, 603, 10. – Archaist. Formen: possiem, Plaut. Bacch. 762 u.a. Ter. adelph. 877 u.a.: possies, Plaut. asin. 819 u.a.: possiet, Plaut. capt. 996 u.a. Ter. Andr. 874 u.a. – potisset = posset, Plaut. mil. 884 G. Lucil. 5. 26. 203. 1050: potissit = possit, Lucr. 5, 778: potissint = possint, Lucil. 8*: potisse = potuisse, Lucil. 205. Vgl. Lachm. Lucr. p. 136. Fleckeisens Misc. S. 44 ff. (der sogar Cic. Rosc. Am. 65 u. 75 u. de imp. Pomp. 9 potissit schreiben will). – Pass. potestur = potest, mit folg. Infin. Pass., Pacuv. tr. 100. Enn. ann. 611. Scip. Afric. nach Fest. 241 (a), 26. Cl. Quadrig. ann. 3. fr. 47 ( bei Non. 508, 30). Lucr. 3, 1008: possitur, Scaur. nach Diom. 385, 30. Cato r. r. 154. Lex Acil. de repetund. im Corp. inscr. Lat. 1², 683, 16: poteratur, Cael. Antip. hist. 1. fr. 7 (v. Non. 508, 27). C. Gracch. nach Fest. 241 (a), 27. Scaur. nach Diom.

————

385, 30: possetur, Cl. Quadrig. ann. 1. fr. 33 (b. Non. 508, 13). – potens adi., s. bes.

ipse ( ipsus, Cato, R. R. 70; 71; Plaut. Ps. 4, 7, 43; id. Trin. 2, 2, 40; 3, 1, 10 et saep.; Ter. And. 3, 2, 15; id. Eun. 3, 4, 8, id. Hec. 3, 5, 5; Jusjur. Milit. ap. Gell. 16, 4, 4 al.), a, um (ipsud, Gloss. Philox.); gen. ipsīus ( poet. also ipsĭus, Cat. 64, 43; Verg. A. 1, 114; 2, 772 al.; and dissyl. Ter. Heaut. 3, 3, 15; id. Phorm. 4, 5, 13: ipsi, Afran. ap. Prisc. 694); dat. ipsi (ipso, App. M. 10, p. 243, 24); pron. demonstr. [is - pse for pte; cf. sua-pte and -pote in ut-pote; root in potis; Sanscr. patis, lord, master; hence, = he, the master, himself, etc.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 866 sq.; Fick, Vergl. Wörterb. p. 116. Hence, in the original form, the pronoun is was declined, while the suffix was unchanged; thus eopte = eo ipso, Paul. ex Fest. p. 110:

eapse = ea ipsa,

id. p. 77; nom. sing. eapse, Plaut. Curc. 1, 3, 4; id. Cist. 1, 2, 17; id. Rud. 2, 3, 80; 2, 5, 21 al.; acc. eumpse, Plaut. Most. 1, 4, 32:

eampse,

Plaut. Aul. 5, 7; id. Cist. 1, 3, 22; id. Men. 5, 2, 22 al.; abl. eopse, Plaut. Curc, 4, 3, 6:

eāpse,

id. Trin. 4, 2, 132; id. Curc. 4, 3, 2; v. Neue, Formenl. 2, 197 sq.], = autos, self, in person, he (emphatic), himself, herself, itself, used both substantively and adjectively, to denote that person (thing) of which something is eminently or exclusively predicated.

In gen.

With substt. or pronn.

Expressing eminence or distinction:

ipse ille Gorgias... in illo ipso Platonis libro,

Cic. de Or. 3, 32, 129:

ille ipse Marcellus,

id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

natura ipsa,

id. Brut. 29, 112:

dicet pro me ipsa virtus,

id. Fin. 2, 20, 65:

ipsa res publica,

id. Fam. 3, 11, 3:

neque enim ipse Caesar est alienus a nobis,

id. ib. 6, 10, 2:

ipse Moeris,

Verg. E. 8, 96:

rex ipse Aeneas,

id. A. 1, 575:

ipse aries,

id. E. 3, 95:

ductores ipsi,

id. A. 1, 189:

si in ipsa arce habitarem,

Liv. 2, 7, 10;

esp. freq. with names of gods, etc.: naturas quas Juppiter ipse Addidit,

Verg. G. 4, 149; id. A. 3, 222; Hor. C. 1, 16, 12:

Pater ipse,

Verg. G. 1, 121; Tib. 1, 4, 23:

Venus ipsa,

Hor. C. 2, 8, 13; Ov. H. 19, 159:

ipse pater Pluton,

Verg. A. 7, 327 et saep.—Prov.:

audentes deus ipse juvat,

Ov. M. 10, 586.—

For emphasis or in contrast, very, just, precisely, self, in person:

adest optime ipse frater,

Ter. Eun. 5, 2, 66:

in orationibus hisce ipsis,

Cic. de Or. 1, 16, 73:

ea ipsa hora,

id. Fam. 7, 23, 4:

nec carmina nobis Ipsa placent: ipsae rursus concedite silvae,

Verg. E. 10, 63:

tute ipse his rebus finem praescripsti,

Ter. And. 1, 1, 124:

lepide ipsi hi sunt capti,

Plaut. Bacch. 5, 2, 91:

ego enim ipse cum eodem isto non invitus erraverim,

Cic. Tusc. 1, 17, 40:

ipse ille divinationis auctor,

id. Div. 2, 28, 61:

cariorem esse patriam quam nosmet ipsos,

id. Fin. 3, 19, 64:

eaque ipsa causa belli fuit,

the very, the true cause, Liv. 1, 57, 1; esp. with is, in all persons and numbers:

estne hic Philto? Is hercle'st ipsus,

Plaut. Trin. 2, 4, 31:

cui tutor is fuerat ipse,

Liv. 5, 33, 3:

jam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi,

even, Cic. Fin. 2, 28, 93 (Madv.); id. de Or. 2, 30, 132:

tempus ad id ipsum congruere,

Liv. 1, 5, 5:

duum vir ad id ipsum creatus,

id. 2, 42, 5:

Tullius et eos ipsos et per eos multitudinem aliam deduxit,

id. 2, 38, 1:

eorum ipsorum facta (opp. loca in quibus, etc.),

Cic. Fin. 5, 1, 2:

nec vero clarorum virorum post mortem honores permanerent, si nihil eorum ipsorum animi efficerent,

id. de Sen. 22, 80:

ad eum ipsum honorem deferre,

Liv. 3, 51, 3; so sometimes with an inf. or subst.-clause:

ipsum dicere ineptum,

Cic. de Or. 1, 24, 112:

quid juvat quod ante initum tribunatum veni, si ipsum, quod veni, nihil juvat?

the mere fact, the fact alone, id. Att. 11, 9, 1:

ipsum, quod habuisti,

Sen. Cons. ad Marc. 12, 2:

et ipsum, quod sum victus, ama,

Luc. 8, 78.— Esp. in legal phrase: ipso jure, by the letter of the law, in legal strictness or precision, Gai Inst. 2, 198; 3, 181; 4, 106 sqq. et saep.—

Alone, emphatically taking the place of an omitted person. or demonstr. pron.: Ar. Ubi is nunc est? He. Ubi ego minume atque ipsus se volt maxume, Plaut. Capt. 3, 4, 108; 4, 1, 10: Su. Is ipsusne's? Ch. Aio: Su. Ipsus es? id. Trin. 4, 2, 146:

atque ipsis, ad quorum commodum pertinebat, durior inventus est Coelius,

Caes. B. C. 3, 20, 4:

quaeram ex ipsā,

Cic. Cael. 14:

tempus, quo ipse eos sustulisset, ad id ipsum congruere,

Liv. 1, 5, 5:

agrum dare immunem ipsi, qui accepisset, liberisque,

id. 21, 45, 5; 9, 34, 18; 10, [p. 999] 6, 10:

laeta et ipsis qui rem gessere expugnatio fuit,

id. 28, 4, 1:

a nobis exposita, ut ab ipsis, qui eam disciplinam probant,

Cic. Fin. 1, 5, 13.—So freq. in Cic. before a rel.:

ut de ipso, qui judicarit, judicium fieri videretur,

Cic. Inv. 1, 44, 82:

ipsi omnia, quorum negotium est, ad nos deferunt,

id. de Or. 1, 58, 250; 2, 14, 60; id. Div. in Caecil. 4, 13; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 28, 93:

nullis definitionibus utuntur, ipsique dicunt ea se modo probare, quibus natura tacita assentiatur,

Cic. Fin. 3, 12, 40 Madv. —

To make prominent one of two or more subjects of any predicate, he ( she, il), for his part, he too, also, as well.

Ipse alone:

litterae Metello Capuam adlatae sunt a Clodia, quae ipsa transiit,

i. e. also, in person, Cic. Att. 9, 6, 3:

Italiam ornare quam domum suam maluit: quamquam Italia ornata domus ipsa mihi videtur ornatior,

id. Off. 2, 22, 76:

tris ipse excitavit recitatores,

he too, id. Clu. 51, 141:

neque tanti timoris sum ut ipse deficiam,

Caes. B. C. 2, 31, 8:

Jugurtha, tametsi regem ficta locutum intellegebat, et ipse longe aliter animo agitabat,

Sall. J. 11, 1:

hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque juventus Laeta facit,

Verg. A. 2, 394.—

With conjunctions.

With etiam (class.):

ipse etiam Fufidius in numero fuit,

Cic. Brut. 29, 112: scribebat orationes quas alii dicerent: quamquam is etiam ipse scripsit eas, quibus pro se est usus, sed non sine Aelio;

his enim scriptis etiam ipse interfui,

id. ib. 56, 206 sq. —

With quoque:

quippe quia plebs senatus consultum solvit, ipsi quoque solutum vultis,

Liv. 3, 21, 4:

consul, quia collegae decretum triumphum audivit, ipse quoque triumphi flagitator Romam rediit,

id. 8, 12, 9:

cum subito Sulpicius et Albinovanus objecissent catervas, ipse quoque (Sulla) jaculatus, etc.,

Flor. 3, 21, 7.—

With et (et ipse = kai autos, ipse etiam; rare in Cic.; cf.

Zumpt, Gram. § 698): tamen et ipsi tuae familiae genere et nomine continebuntur,

Cic. Caecin. 20, 58:

deseret eos quos una scis esse, cum habeat praesertim et ipse cohortis triginta?

id. Att. 8, 7, 1; id. de Or. 1, 46, 202:

Cornelius dictatorem Aemilium dixit, et ipse ab eo magister equitum est dictus,

Liv. 4, 31, 5:

credo ego vos, socii, et ipsos cernere,

id. 21, 21, 3:

Cornelio minus copiarum datum, quia L. Manlius praetor et ipse cum praesidio in Galliam mittebatur,

id. 21, 17, 7:

qui et ipse crus fregerat,

Suet. Aug. 43:

Antoninus Commodus nihil paternum habuit, nisi quod contra Germanos feliciter et ipse pugnavit,

Eutr. 8, 7:

virtutes et ipsae taedium pariunt,

Quint. 9, 4, 43. —

With nec ( = ne ipse quidem):

primis repulsis Maharbal cum majore robore virorum missus nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

Liv. 23, 18, 4:

nihil moveri viderunt, nec ipsi quicquam mutarunt,

id. 37, 20, 8:

neque ipsi,

id. 30, 42, 7: crimina non quidem nec ipsa mediocria;

sed quid ista sunt prae iis, etc.,

id. 34, 32, 9.

Esp.

By way of eminence, ipse is used to indicate the chief person, host, master, teacher, etc.:

ipsa, the mistress, etc.: ipsus tristis,

Ter. And. 2, 2, 23:

ipsum praesto video,

id. ib. 2, 5, 3:

ego eo quo me ipsa misit,

Plaut. Cas. 4, 2, 10:

suam norat ipsam tam bene, quam puella matrem,

Cat. 3, 7 (Müll., ipsa); cf.:

Pythagorei respondere solebant, ipse dixit,

i. e. Pythagoras, Cic. N. D. 1, 5, 10; cf.:

nec hoc oratori contingere inter adversarios quod Pythagorae inter discipulos potest ipse dixit,

Quint. 11, 1, 27:

cum veniat lectica Mathonis plena ipso,

the great man, Juv. 1, 33:

anseris ante ipsum jecur,

before the host, id. 5, 114.—

Of or by one ' s self, of one ' s own accord = suā sponte, ultro:

videar non ipse promisisse (opp. to fortuito),

Cic. de Or. 1, 24, 111:

de manibus delapsa arma ipsa ceciderunt,

id. Off. 1, 22, 77:

valvae clausae se ipsae aperuerunt,

id. Div. 1, 37, 74:

ipsae lacte domum referent distenta capellae Ubera,

Verg. E. 4, 21:

ipsi potum venient juvenci,

id. ib. 7, 11; cf.:

aliae ipsae Sponte sua veniunt,

id. G. 2, 10:

fruges sponte sua (tellus) primum ipsa creavit,

Lucr. 2, 11, 58; and autai for automatoi, Theocr. Idyll. 11, 12.—

Himself exclusively.

By or in one ' s self, alone:

haec ipse suo tristi cum corde volutat,

Verg. A. 6, 185:

his actis, aliud genitor secum ipse volutat,

id. ib. 12, 843: tempus secum ipsa Exigit, id. ib. 4, 475:

quam facile exercitu soclos conservaturus sit, qui ipso nomine ac rumore defenderit,

Cic. de Imp. Pomp. 15, 45:

multa secum ipse volvens,

Sall. C. 32, 1:

aestimando ipse secum,

Liv. 25, 23, 11.—

In one ' s self, for one ' s own sake:

ipsam aequitatem et jus ipsum amare,

Cic. Leg. 1, 18, 48.—

Of one ' s self, of one ' s own nature, etc.:

erat ipse immani acerbāque naturā Oppianicus,

Cic. Clu. 15, 44:

duo imperatores, ipsi pares, ceterum opibus disparibus,

Sall. J. 52, 1:

natura serpentium, ipsa perniciosa, siti accenditur,

id. ib. 89, 5.—

With advv. of time.

Nunc ipsum, just now, at this very time:

nunc ipsum exurit,

Plaut. Bacch. 4, 9, 16:

nunc ipsum non dubitabo rem tantam adicere,

Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2:

nunc tamen ipsum sine te esse non possum,

id. ib. 12, 16. —

Tum ipsum, just then, at that very time:

id, quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,

Cic. de Or. 1, 27, 124:

ratio largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum ad facultates accommodanda est,

id. Off. 2, 17, 60:

et tum ipsum, cum immolare velis, extorum fieri mutatio potest,

id. Div. 1, 52, 118; cf. id. Fin. 2, 20, 65 Madv.—

With numerals, just, exactly, precisely (opp. fere):

triginta dies erant ipsi, cum, etc.,

Cic. Att. 3, 21 init.:

ipsas undecim esse legiones,

id. Fam. 6, 18, 2:

nam cum dixisset minus 1000 (sc. milia), populus cum risu acclamavit, ipsa esse,

id. Caecin. 10, 28; cf. id. Brut. 15, 61; 43, 162:

ipso vigesimo anno,

id. Verr. 2, 2, 9, § 25. —

In reflexive uses,

Ipse strengthens the subject when opposed in thought to other agents; the object, when opposed to other objects; cf. Zumpt, Gram. § 696; Kennedy, Gram. § 67, 3; Madv. Gram. § 487, 6. — Hence,

With subject.

In gen.:

non egeo medicina (i. e. ut alii me consolentur), me ipse consolor,

Cic. Lael. 3, 10:

Junius necem sibi ipse conscivit,

id. N. D. 2, 3, 7:

neque potest exercitum is continere imperator, qui se ipse non continet,

id. de Imp. Pomp. 13, 38:

Artaxerxes se ipse reprehendit,

Nep. Dat. 5:

ipsa se virtus satis ostendit,

Sall. J. 85; cf.:

deponendo tutelam ipse in se unum omnium vires convertit,

Liv. 24, 4, 9:

deforme etiam est de se ipsum praedicare,

Cic. Off. 1, 38, 137.—

With special emphasis, ipse is joined to the subject to indicate its relation to itself as both subject and object, though the antithesis would suggest another case (Cic.):

cum iste sic erat humilis atque demissus, ut non modo populo Romano, sed etiam sibi ipse condemnatus videretur,

Cic. Verr. 1, 6, 17:

si quis ipse sibi inimicus est,

id. Fin. 5, 10, 28:

qui ipsi sibi bellum indixissent,

id. ib. 5, 10, 29:

quoniam se ipsi omnes natura diligant,

id. ib. 3, 18, 59:

nam si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,

id. de Or. 2, 2, 8.—

With object:

neque vero ipsam amicitiam tueri (possumus), nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

Cic. Fin. 1, 20, 67:

omne animal se ipsum diligit,

id. ib. 5, 9, 24:

fac ut diligentissime te ipsum custodias,

id. Fam. 9, 14, 8:

Pompeianus miles fratrem suum, dein se ipsum interfecit,

Tac. H. 3, 51:

Lentulum, quem mihi ipsi antepono,

Cic. Fam. 3, 7, 5.—

Ipse defines the subject of a reflexive pronoun:

natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat (where ipse shows that se refers to infantem),

Cic. Fin. 2, 10, 33: proinde consulant sibi ipsi;

jubeant abire se,

Just. 16, 4, 15:

neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

Nep. Paus. 4:

in portis murisque sibimet ipsos tecta coëgerat aedificare,

Liv. 27, 3, 2 (cf. 1. a. supra).—

Ipse stands for the reflexive pronoun,

Where the person or thing referred to is to be emphatically distinguished from others (class.):

cum omnes se expetendos putent, nec id ob aliam rem, sed propter ipsos, necesse est ejus etiam partes propter se expeti, etc.,

Cic. Fin. 5, 17, 46:

quis umquam consul senatum ipsius decretis parere prohibuit?

id. Sest. 14, 32:

quos, quidquid ipsis expediat, facturos arbitrabimur,

id. Fin. 2, 35, 117:

qui negant se recusare, quo minus, ipsis mortuis, terrarum deflagratio consequatur,

id. ib. 3, 19, 64:

nec quid ipsius natura sit intellegit,

id. ib. 5, 9, 24.—

In a subordinate clause, to point out either the subject of the principal clause, or the chief agent or speaker;

esp. where se or sibi is already applied to the subject of the subordinate clause: ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret aut ipsos despiceret,

Caes. B. G. 1, 13, 5:

legatos ad consulem mittit, qui tantum modo ipsi liberisque vitam peterent,

Sall. J. 16, 2; cf.:

ipsis mortuis,

Cic. Fin. 3, 19, 64:

supra nihil, quantum in ipso est, praetermittere quo minus, etc.,

id. Leg. 1, 21, 56:

ipsius,

id. ib. 2, 22, 55:

nihil umquam audivi... nihil de re publica gravius, nihil de ipso modestius, i. e. de ipso dicente,

id. Balb. 1, 2: id quod ipsum adjuvat (i. e. dicentem;

opp. id quod adversario prodest),

id. Inv. 1, 21, 30.—

In gen., for an emphatic se or sibi (mostly post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 3, 12, 40):

nam ipsis certum esse, etc.,

Liv. 35, 46, 13:

pravitas consulum discordiaque inter ipsos,

id. 4, 26, 6:

inexperta remedia haud injuria ipsis esse suspecta,

Curt. 3, 5, 15:

Graecis nuntiare jubet, ipsum quidem gratias agere, etc.,

id. 3, 8, 7:

dixit, ab illo deo ipsos genus ducere,

id. 4, 2, 3:

a quibus nec acceperunt injuriam nec accepisse ipsos existimant, Sen. de Ira, 2, 5, 1: intemperantiam in morbo suam experti parere ipsis vetant,

id. ib. 3, 13, 5:

sciunt ipsos omnia habere communia,

id. Ep. 6, 3; 22, 10 et saep.; cf.:

verum est etiam iis, qui aliquando futuri sint, esse propter ipsos consulendum,

Cic. Fin. 3, 19, 64.—

Ipse stands in free constr. with abl. absol. as with finite verb (cf. also quisque;

only freq. in Liv. and post-Aug. writers): cum dies venit, causa ipse pro se dicta, quindecim milibus aeris damnatur,

Liv. 4, 44, 10 Weissenb. ad loc.:

Romani imperatores, junctis et ipsi exercitibus... ad sedem hostium pervenere,

id. 29, 2, 2:

C. Popilius, dimissis et ipse Atticis navibus... pergit,

id. 45, 10, 2; cf.:

Catilina et Autronius parabant consules interficere, ipsi fascibus conreptis Pisonem cum exercitu mittere,

Sall. C. 18, 5:

amisso et ipse Pacoro,

Tac. G. 37; cf. also the emphatic use of ipse (like quisque) with abl. of gerund (freq. in Liv.):

adsentando indignandoque et ipse,

Liv. 40, 23, 1:

cogendo ipse,

id. 39, 49, 3:

agendo ipse,

id. 41, 24, 2:

aestimando ipse secum,

id. 25, 23, 11 et saep.

Am. prol. 102:

ipsimet nobis,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 3:

ipsemet profugiam,

Sen. Ep. 117, 21; also Front. Aq. 74 ex conj.— Sup.: Com. Ergo ipsusne es? Charm. Ipsissumus, his own very self, Plaut. Trin. 4, 2, 146; cf. Gr. autotatos, Aristoph. Plut. 83; so,

ipsimus and ipsima, for dominus and domina (cf II. A. supra),

Petr. 75, 11; and:

ipsimi nostri,

id. 63, 3 Büch. ex conj.

ipse ( ipsus, Cato, R. R. 70; 71; Plaut. Ps. 4, 7, 43; id. Trin. 2, 2, 40; 3, 1, 10 et saep.; Ter. And. 3, 2, 15; id. Eun. 3, 4, 8, id. Hec. 3, 5, 5; Jusjur. Milit. ap. Gell. 16, 4, 4 al.), a, um (ipsud, Gloss. Philox.); gen. ipsīus ( poet. also ipsĭus, Cat. 64, 43; Verg. A. 1, 114; 2, 772 al.; and dissyl. Ter. Heaut. 3, 3, 15; id. Phorm. 4, 5, 13: ipsi, Afran. ap. Prisc. 694); dat. ipsi (ipso, App. M. 10, p. 243, 24); pron. demonstr. [is - pse for pte; cf. sua-pte and -pote in ut-pote; root in potis; Sanscr. patis, lord, master; hence, = he, the master, himself, etc.; cf. Pott. Etym. Forsch. 2, 866 sq.; Fick, Vergl. Wörterb. p. 116. Hence, in the original form, the pronoun is was declined, while the suffix was unchanged; thus eopte = eo ipso, Paul. ex Fest. p. 110:

eapse = ea ipsa,

id. p. 77; nom. sing. eapse, Plaut. Curc. 1, 3, 4; id. Cist. 1, 2, 17; id. Rud. 2, 3, 80; 2, 5, 21 al.; acc. eumpse, Plaut. Most. 1, 4, 32:

eampse,

Plaut. Aul. 5, 7; id. Cist. 1, 3, 22; id. Men. 5, 2, 22 al.; abl. eopse, Plaut. Curc, 4, 3, 6:

eāpse,

id. Trin. 4, 2, 132; id. Curc. 4, 3, 2; v. Neue, Formenl. 2, 197 sq.], = autos, self, in person, he (emphatic), himself, herself, itself, used both substantively and adjectively, to denote that person (thing) of which something is eminently or exclusively predicated.

In gen.

With substt. or pronn.

Expressing eminence or distinction:

ipse ille Gorgias... in illo ipso Platonis libro,

Cic. de Or. 3, 32, 129:

ille ipse Marcellus,

id. Verr. 2, 2, 2, § 4:

natura ipsa,

id. Brut. 29, 112:

dicet pro me ipsa virtus,

id. Fin. 2, 20, 65:

ipsa res publica,

id. Fam. 3, 11, 3:

neque enim ipse Caesar est alienus a nobis,

id. ib. 6, 10, 2:

ipse Moeris,

Verg. E. 8, 96:

rex ipse Aeneas,

id. A. 1, 575:

ipse aries,

id. E. 3, 95:

ductores ipsi,

id. A. 1, 189:

si in ipsa arce habitarem,

Liv. 2, 7, 10;

esp. freq. with names of gods, etc.: naturas quas Juppiter ipse Addidit,

Verg. G. 4, 149; id. A. 3, 222; Hor. C. 1, 16, 12:

Pater ipse,

Verg. G. 1, 121; Tib. 1, 4, 23:

Venus ipsa,

Hor. C. 2, 8, 13; Ov. H. 19, 159:

ipse pater Pluton,

Verg. A. 7, 327 et saep.—Prov.:

audentes deus ipse juvat,

Ov. M. 10, 586.—

For emphasis or in contrast, very, just, precisely, self, in person:

adest optime ipse frater,

Ter. Eun. 5, 2, 66:

in orationibus hisce ipsis,

Cic. de Or. 1, 16, 73:

ea ipsa hora,

id. Fam. 7, 23, 4:

nec carmina nobis Ipsa placent: ipsae rursus concedite silvae,

Verg. E. 10, 63:

tute ipse his rebus finem praescripsti,

Ter. And. 1, 1, 124:

lepide ipsi hi sunt capti,

Plaut. Bacch. 5, 2, 91:

ego enim ipse cum eodem isto non invitus erraverim,

Cic. Tusc. 1, 17, 40:

ipse ille divinationis auctor,

id. Div. 2, 28, 61:

cariorem esse patriam quam nosmet ipsos,

id. Fin. 3, 19, 64:

eaque ipsa causa belli fuit,

the very, the true cause, Liv. 1, 57, 1; esp. with is, in all persons and numbers:

estne hic Philto? Is hercle'st ipsus,

Plaut. Trin. 2, 4, 31:

cui tutor is fuerat ipse,

Liv. 5, 33, 3:

jam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi,

even, Cic. Fin. 2, 28, 93 (Madv.); id. de Or. 2, 30, 132:

tempus ad id ipsum congruere,

Liv. 1, 5, 5:

duum vir ad id ipsum creatus,

id. 2, 42, 5:

Tullius et eos ipsos et per eos multitudinem aliam deduxit,

id. 2, 38, 1:

eorum ipsorum facta (opp. loca in quibus, etc.),

Cic. Fin. 5, 1, 2:

nec vero clarorum virorum post mortem honores permanerent, si nihil eorum ipsorum animi efficerent,

id. de Sen. 22, 80:

ad eum ipsum honorem deferre,

Liv. 3, 51, 3; so sometimes with an inf. or subst.-clause:

ipsum dicere ineptum,

Cic. de Or. 1, 24, 112:

quid juvat quod ante initum tribunatum veni, si ipsum, quod veni, nihil juvat?

the mere fact, the fact alone, id. Att. 11, 9, 1:

ipsum, quod habuisti,

Sen. Cons. ad Marc. 12, 2:

et ipsum, quod sum victus, ama,

Luc. 8, 78.— Esp. in legal phrase: ipso jure, by the letter of the law, in legal strictness or precision, Gai Inst. 2, 198; 3, 181; 4, 106 sqq. et saep.—

Alone, emphatically taking the place of an omitted person. or demonstr. pron.: Ar. Ubi is nunc est? He. Ubi ego minume atque ipsus se volt maxume, Plaut. Capt. 3, 4, 108; 4, 1, 10: Su. Is ipsusne's? Ch. Aio: Su. Ipsus es? id. Trin. 4, 2, 146:

atque ipsis, ad quorum commodum pertinebat, durior inventus est Coelius,

Caes. B. C. 3, 20, 4:

quaeram ex ipsā,

Cic. Cael. 14:

tempus, quo ipse eos sustulisset, ad id ipsum congruere,

Liv. 1, 5, 5:

agrum dare immunem ipsi, qui accepisset, liberisque,

id. 21, 45, 5; 9, 34, 18; 10, [p. 999] 6, 10:

laeta et ipsis qui rem gessere expugnatio fuit,

id. 28, 4, 1:

a nobis exposita, ut ab ipsis, qui eam disciplinam probant,

Cic. Fin. 1, 5, 13.—So freq. in Cic. before a rel.:

ut de ipso, qui judicarit, judicium fieri videretur,

Cic. Inv. 1, 44, 82:

ipsi omnia, quorum negotium est, ad nos deferunt,

id. de Or. 1, 58, 250; 2, 14, 60; id. Div. in Caecil. 4, 13; v. Madv. ad Cic. Fin. 2, 28, 93:

nullis definitionibus utuntur, ipsique dicunt ea se modo probare, quibus natura tacita assentiatur,

Cic. Fin. 3, 12, 40 Madv. —

To make prominent one of two or more subjects of any predicate, he ( she, il), for his part, he too, also, as well.

Ipse alone:

litterae Metello Capuam adlatae sunt a Clodia, quae ipsa transiit,

i. e. also, in person, Cic. Att. 9, 6, 3:

Italiam ornare quam domum suam maluit: quamquam Italia ornata domus ipsa mihi videtur ornatior,

id. Off. 2, 22, 76:

tris ipse excitavit recitatores,

he too, id. Clu. 51, 141:

neque tanti timoris sum ut ipse deficiam,

Caes. B. C. 2, 31, 8:

Jugurtha, tametsi regem ficta locutum intellegebat, et ipse longe aliter animo agitabat,

Sall. J. 11, 1:

hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque juventus Laeta facit,

Verg. A. 2, 394.—

With conjunctions.

With etiam (class.):

ipse etiam Fufidius in numero fuit,

Cic. Brut. 29, 112: scribebat orationes quas alii dicerent: quamquam is etiam ipse scripsit eas, quibus pro se est usus, sed non sine Aelio;

his enim scriptis etiam ipse interfui,

id. ib. 56, 206 sq. —

With quoque:

quippe quia plebs senatus consultum solvit, ipsi quoque solutum vultis,

Liv. 3, 21, 4:

consul, quia collegae decretum triumphum audivit, ipse quoque triumphi flagitator Romam rediit,

id. 8, 12, 9:

cum subito Sulpicius et Albinovanus objecissent catervas, ipse quoque (Sulla) jaculatus, etc.,

Flor. 3, 21, 7.—

With et (et ipse = kai autos, ipse etiam; rare in Cic.; cf.

Zumpt, Gram. § 698): tamen et ipsi tuae familiae genere et nomine continebuntur,

Cic. Caecin. 20, 58:

deseret eos quos una scis esse, cum habeat praesertim et ipse cohortis triginta?

id. Att. 8, 7, 1; id. de Or. 1, 46, 202:

Cornelius dictatorem Aemilium dixit, et ipse ab eo magister equitum est dictus,

Liv. 4, 31, 5:

credo ego vos, socii, et ipsos cernere,

id. 21, 21, 3:

Cornelio minus copiarum datum, quia L. Manlius praetor et ipse cum praesidio in Galliam mittebatur,

id. 21, 17, 7:

qui et ipse crus fregerat,

Suet. Aug. 43:

Antoninus Commodus nihil paternum habuit, nisi quod contra Germanos feliciter et ipse pugnavit,

Eutr. 8, 7:

virtutes et ipsae taedium pariunt,

Quint. 9, 4, 43. —

With nec ( = ne ipse quidem):

primis repulsis Maharbal cum majore robore virorum missus nec ipse eruptionem cohortium sustinuit,

Liv. 23, 18, 4:

nihil moveri viderunt, nec ipsi quicquam mutarunt,

id. 37, 20, 8:

neque ipsi,

id. 30, 42, 7: crimina non quidem nec ipsa mediocria;

sed quid ista sunt prae iis, etc.,

id. 34, 32, 9.

Esp.

By way of eminence, ipse is used to indicate the chief person, host, master, teacher, etc.:

ipsa, the mistress, etc.: ipsus tristis,

Ter. And. 2, 2, 23:

ipsum praesto video,

id. ib. 2, 5, 3:

ego eo quo me ipsa misit,

Plaut. Cas. 4, 2, 10:

suam norat ipsam tam bene, quam puella matrem,

Cat. 3, 7 (Müll., ipsa); cf.:

Pythagorei respondere solebant, ipse dixit,

i. e. Pythagoras, Cic. N. D. 1, 5, 10; cf.:

nec hoc oratori contingere inter adversarios quod Pythagorae inter discipulos potest ipse dixit,

Quint. 11, 1, 27:

cum veniat lectica Mathonis plena ipso,

the great man, Juv. 1, 33:

anseris ante ipsum jecur,

before the host, id. 5, 114.—

Of or by one ' s self, of one ' s own accord = suā sponte, ultro:

videar non ipse promisisse (opp. to fortuito),

Cic. de Or. 1, 24, 111:

de manibus delapsa arma ipsa ceciderunt,

id. Off. 1, 22, 77:

valvae clausae se ipsae aperuerunt,

id. Div. 1, 37, 74:

ipsae lacte domum referent distenta capellae Ubera,

Verg. E. 4, 21:

ipsi potum venient juvenci,

id. ib. 7, 11; cf.:

aliae ipsae Sponte sua veniunt,

id. G. 2, 10:

fruges sponte sua (tellus) primum ipsa creavit,

Lucr. 2, 11, 58; and autai for automatoi, Theocr. Idyll. 11, 12.—

Himself exclusively.

By or in one ' s self, alone:

haec ipse suo tristi cum corde volutat,

Verg. A. 6, 185:

his actis, aliud genitor secum ipse volutat,

id. ib. 12, 843: tempus secum ipsa Exigit, id. ib. 4, 475:

quam facile exercitu soclos conservaturus sit, qui ipso nomine ac rumore defenderit,

Cic. de Imp. Pomp. 15, 45:

multa secum ipse volvens,

Sall. C. 32, 1:

aestimando ipse secum,

Liv. 25, 23, 11.—

In one ' s self, for one ' s own sake:

ipsam aequitatem et jus ipsum amare,

Cic. Leg. 1, 18, 48.—

Of one ' s self, of one ' s own nature, etc.:

erat ipse immani acerbāque naturā Oppianicus,

Cic. Clu. 15, 44:

duo imperatores, ipsi pares, ceterum opibus disparibus,

Sall. J. 52, 1:

natura serpentium, ipsa perniciosa, siti accenditur,

id. ib. 89, 5.—

With advv. of time.

Nunc ipsum, just now, at this very time:

nunc ipsum exurit,

Plaut. Bacch. 4, 9, 16:

nunc ipsum non dubitabo rem tantam adicere,

Cic. Att. 7, 3, 2; 8, 9, 2:

nunc tamen ipsum sine te esse non possum,

id. ib. 12, 16. —

Tum ipsum, just then, at that very time:

id, quod aliquando posset accidere, ne tum ipsum accideret, timere,

Cic. de Or. 1, 27, 124:

ratio largitionum vitiosa est, temporibus necessaria, et tum ipsum ad facultates accommodanda est,

id. Off. 2, 17, 60:

et tum ipsum, cum immolare velis, extorum fieri mutatio potest,

id. Div. 1, 52, 118; cf. id. Fin. 2, 20, 65 Madv.—

With numerals, just, exactly, precisely (opp. fere):

triginta dies erant ipsi, cum, etc.,

Cic. Att. 3, 21 init.:

ipsas undecim esse legiones,

id. Fam. 6, 18, 2:

nam cum dixisset minus 1000 (sc. milia), populus cum risu acclamavit, ipsa esse,

id. Caecin. 10, 28; cf. id. Brut. 15, 61; 43, 162:

ipso vigesimo anno,

id. Verr. 2, 2, 9, § 25. —

In reflexive uses,

Ipse strengthens the subject when opposed in thought to other agents; the object, when opposed to other objects; cf. Zumpt, Gram. § 696; Kennedy, Gram. § 67, 3; Madv. Gram. § 487, 6. — Hence,

With subject.

In gen.:

non egeo medicina (i. e. ut alii me consolentur), me ipse consolor,

Cic. Lael. 3, 10:

Junius necem sibi ipse conscivit,

id. N. D. 2, 3, 7:

neque potest exercitum is continere imperator, qui se ipse non continet,

id. de Imp. Pomp. 13, 38:

Artaxerxes se ipse reprehendit,

Nep. Dat. 5:

ipsa se virtus satis ostendit,

Sall. J. 85; cf.:

deponendo tutelam ipse in se unum omnium vires convertit,

Liv. 24, 4, 9:

deforme etiam est de se ipsum praedicare,

Cic. Off. 1, 38, 137.—

With special emphasis, ipse is joined to the subject to indicate its relation to itself as both subject and object, though the antithesis would suggest another case (Cic.):

cum iste sic erat humilis atque demissus, ut non modo populo Romano, sed etiam sibi ipse condemnatus videretur,

Cic. Verr. 1, 6, 17:

si quis ipse sibi inimicus est,

id. Fin. 5, 10, 28:

qui ipsi sibi bellum indixissent,

id. ib. 5, 10, 29:

quoniam se ipsi omnes natura diligant,

id. ib. 3, 18, 59:

nam si ex scriptis cognosci ipsi suis potuissent,

id. de Or. 2, 2, 8.—

With object:

neque vero ipsam amicitiam tueri (possumus), nisi aeque amicos et nosmet ipsos diligamus,

Cic. Fin. 1, 20, 67:

omne animal se ipsum diligit,

id. ib. 5, 9, 24:

fac ut diligentissime te ipsum custodias,

id. Fam. 9, 14, 8:

Pompeianus miles fratrem suum, dein se ipsum interfecit,

Tac. H. 3, 51:

Lentulum, quem mihi ipsi antepono,

Cic. Fam. 3, 7, 5.—

Ipse defines the subject of a reflexive pronoun:

natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat (where ipse shows that se refers to infantem),

Cic. Fin. 2, 10, 33: proinde consulant sibi ipsi;

jubeant abire se,

Just. 16, 4, 15:

neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset,

Nep. Paus. 4:

in portis murisque sibimet ipsos tecta coëgerat aedificare,

Liv. 27, 3, 2 (cf. 1. a. supra).—

Ipse stands for the reflexive pronoun,

Where the person or thing referred to is to be emphatically distinguished from others (class.):

cum omnes se expetendos putent, nec id ob aliam rem, sed propter ipsos, necesse est ejus etiam partes propter se expeti, etc.,

Cic. Fin. 5, 17, 46:

quis umquam consul senatum ipsius decretis parere prohibuit?

id. Sest. 14, 32:

quos, quidquid ipsis expediat, facturos arbitrabimur,

id. Fin. 2, 35, 117:

qui negant se recusare, quo minus, ipsis mortuis, terrarum deflagratio consequatur,

id. ib. 3, 19, 64:

nec quid ipsius natura sit intellegit,

id. ib. 5, 9, 24.—

In a subordinate clause, to point out either the subject of the principal clause, or the chief agent or speaker;

esp. where se or sibi is already applied to the subject of the subordinate clause: ne ob eam rem aut suae magnopere virtuti tribueret aut ipsos despiceret,

Caes. B. G. 1, 13, 5:

legatos ad consulem mittit, qui tantum modo ipsi liberisque vitam peterent,

Sall. J. 16, 2; cf.:

ipsis mortuis,

Cic. Fin. 3, 19, 64:

supra nihil, quantum in ipso est, praetermittere quo minus, etc.,

id. Leg. 1, 21, 56:

ipsius,

id. ib. 2, 22, 55:

nihil umquam audivi... nihil de re publica gravius, nihil de ipso modestius, i. e. de ipso dicente,

id. Balb. 1, 2: id quod ipsum adjuvat (i. e. dicentem;

opp. id quod adversario prodest),

id. Inv. 1, 21, 30.—

In gen., for an emphatic se or sibi (mostly post-Aug.; v. Madv. ad Cic. Fin. 3, 12, 40):

nam ipsis certum esse, etc.,

Liv. 35, 46, 13:

pravitas consulum discordiaque inter ipsos,

id. 4, 26, 6:

inexperta remedia haud injuria ipsis esse suspecta,

Curt. 3, 5, 15:

Graecis nuntiare jubet, ipsum quidem gratias agere, etc.,

id. 3, 8, 7:

dixit, ab illo deo ipsos genus ducere,

id. 4, 2, 3:

a quibus nec acceperunt injuriam nec accepisse ipsos existimant, Sen. de Ira, 2, 5, 1: intemperantiam in morbo suam experti parere ipsis vetant,

id. ib. 3, 13, 5:

sciunt ipsos omnia habere communia,

id. Ep. 6, 3; 22, 10 et saep.; cf.:

verum est etiam iis, qui aliquando futuri sint, esse propter ipsos consulendum,

Cic. Fin. 3, 19, 64.—

Ipse stands in free constr. with abl. absol. as with finite verb (cf. also quisque;

only freq. in Liv. and post-Aug. writers): cum dies venit, causa ipse pro se dicta, quindecim milibus aeris damnatur,

Liv. 4, 44, 10 Weissenb. ad loc.:

Romani imperatores, junctis et ipsi exercitibus... ad sedem hostium pervenere,

id. 29, 2, 2:

C. Popilius, dimissis et ipse Atticis navibus... pergit,

id. 45, 10, 2; cf.:

Catilina et Autronius parabant consules interficere, ipsi fascibus conreptis Pisonem cum exercitu mittere,

Sall. C. 18, 5:

amisso et ipse Pacoro,

Tac. G. 37; cf. also the emphatic use of ipse (like quisque) with abl. of gerund (freq. in Liv.):

adsentando indignandoque et ipse,

Liv. 40, 23, 1:

cogendo ipse,

id. 39, 49, 3:

agendo ipse,

id. 41, 24, 2:

aestimando ipse secum,

id. 25, 23, 11 et saep.

Am. prol. 102:

ipsimet nobis,

Cic. Verr. 2, 3, 1, § 3:

ipsemet profugiam,

Sen. Ep. 117, 21; also Front. Aq. 74 ex conj.— Sup.: Com. Ergo ipsusne es? Charm. Ipsissumus, his own very self, Plaut. Trin. 4, 2, 146; cf. Gr. autotatos, Aristoph. Plut. 83; so,

ipsimus and ipsima, for dominus and domina (cf II. A. supra),

Petr. 75, 11; and:

ipsimi nostri,

id. 63, 3 Büch. ex conj.

* * *

sū̆prā (orig. form sŭpĕrā, Lucr. 1, 429; 4, 672; 5, 1407; Cic. poët. N. D. 2, 42, 106; cf. Prisc. pp. 980 and 1001 P.), adv. and prep. [superus].

Adv., on the upper side, on the top, above.

Lit., of place:

omnia haec, quae supra et subter, unum esse dixerunt,

Cic. de Or. 3, 5, 20:

partes eae, quae sunt infra quam id, quod devoratur, dilatantur, quae autem supra, contrahuntur,

id. N. D. 2, 54, 135:

magno numero jumentorum in flumine supra atquo infra constituto,

Caes. B. C. 1, 64; and:

et mare, quod supra, teneant, quodque alluit infra,

Verg. A. 8, 149:

oleum supra siet,

Cato, R. R. 119; 101:

cotem illam et novaculam defossam in comitio supraque impositum puteal accepimus,

Cic. Div. 1, 17, 33:

toto vertice supra est,

i. e. is taller, Verg. A. 11, 683: ut letata corpora vidit Victoremque supra hostem, i. e. lying or stretched over them, Ov. M. 3, 56; cf.:

stupet inscia supra,

Verg. A. 7, 381.— Comp.:

alia superius rapiuntur,

upward, on high, Sen. Q. N. 5, 8, 3: piscina superius construenda, Pall. 1, 34, 2 (opp. subterius, Isid. 16, 8, 4).—

Trop.

Of time, before, formerly, previously (esp. of any thing previously said or written):

quae supra scripta est,

Cato, R. R. 157, 2:

quod jam supra tibi ostendimus,

Lucr. 1, 429:

quae supra dixi,

Cic. de Or. 3, 55, 208:

quae supra scripsi,

id. Fam. 6, 10, 2:

quem supra deformavi,

id. Caecin. 5, 14:

uti supra demonstravimus,

Caes. B. G. 2, 1:

ut supra dixi,

Cic. Rep. 2, 4, 9; id. Lael. 4, 15; 14, 48:

ut supra scripsi,

Plin. Ep. 6, 27, 5:

de quo (filio) commemoravi supra,

Nep. Dion, 6, 2:

supra repetere,

farther back, from past times, Sall. C. 5, 9; id. J. 5, 3; Tac. A. 16, 18.— Comp.:

quantum valerent inter homines litterae, Dixi superius,

before, farther back, Phaedr. 4, 23, 2: ut superius demonstravimus, Auct. B. Hisp. 28, 4; 34, 5.—

Of number or measure, beyond, over, more:

supra adjecit Aeschrio,

offered higher, more, Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

amor tantus ut nihil supra possit,

id. Fam. 14, 1, 4:

ita accurate, ut nihil posset supra,

id. Att. 13, 19, 3:

nihil pote supra,

Ter. Ad. 2, 3, 11:

voltu Adeo modesto, ut nihil supra,

id. And. 1, 1, 93; id. Eun. 3, 1, 37:

nihil supra Deos lacesso,

Hor. C. 2, 18, 11.—After et or aut ( poet. and post-class.):

agrum fortasse trecentis Aut etiam supra nummorum milibus emptum,

Hor. Ep. 2, 2, 165:

quot illum putas annos secum tulisse? Septuaginta et supra,

Petr. 43 fin.:

tricena aut supra stipendia numerantes,

Tac. A. 1, 35:

a triginta annis et supra,

Vulg. Num. 4, 23; 4, 30; 4, 35 (cf. II. B. 2. infra).—

With quam, less freq. quod, above or beyond what, more than:

saepe supra feret, quam fieri possit,

Cic. Or. 40, 139:

corpus patiens inediae, algoris, vigiliae, supra quam cuiquam credibile est,

Sall. C. 5, 3; id. J. 24, 5:

dominandi supra quam aestimari potest avidissimus,

Aur. Vict. Epit. 1 med.:

supra quam optari potuit,

Amm. 17, 1, 12:

supra quod capere possum,

Dig. 32, 1, 28.—

Prep. with acc., above, over.

Lit., of place:

si essent, qui sub terrā semper habitavissent... nec exissent umquam supra terram,

Cic. N. D. 2, 37, 95:

ille qui supra nos habitat,

Plaut. Pers. 5, 2, 38:

supra tribunal et supra praetoris caput,

Cic. Verr. 2, 3, 33, § 77:

supra eum locum,

Caes. B. C. 2, 9:

supra se in summo jugo,

id. B. G. 1, 24:

accubueram horā nonā... et quidem supra me Atticus, infra Verrius,

Cic. Fam. 9, 26, 1:

saltu supra venabula fertur,

Verg. A. 9, 553:

supra segetes Navigat,

over the cornfields, Ov. M. 1, 295:

attolli supra ceteros mortales,

Plin. 34, 6, 12, § 27 (dub.;

Jahn, super): supra lignum turba insilit,

Phaedr. 1, 2, 20:

ecce supra caput homo levis ac sordidus,

i. e. burdensome, annoying, Cic. Q. Fr. 1, 2, 2, § 6; so,

supra caput esse,

to be close at hand, Sall. C. 52, 24; cf. Verg. A. 3, 194; Liv. 3, 17, 4; 4, 22, 6; Tac. H. 4, 69; Sen. Ep 108;

rarely supra capita,

Liv. 42, 42, 6.—

In partic., of geographical position, above, beyond: supra Maeotis paludes, Enn. ap. Cic. Tusc. 5, 17, 49 (Epigr. v. 7, p. 163 Vahl.):

supra Suessulam,

Liv. 23, 32, 2:

Syene oppidum, quod est supra Alexandriam quinque millibus stadiorum,

Plin. 2, 73, 75, § 183;

supra Britanniam,

id. 2, 97, 99, § 217. —

Trop.

Of time, before:

paulo supra hanc memoriam,

Caes. B. G. 6, 19; supra septingentesimum annum, Liv. praef. § 4.—

Of number, degree, or quantity.

With numbers, = plus, amplius (not in Cic. or Cæs.), over, above, beyond, more than:

supra quattuor milia hominum orabunt ut, etc.,

Liv. 43, 3, 2:

caesa eo die supra milia viginti,

id. 30, 35, 3; 3, 31, 4:

supra septem milia hominum domos remisit,

id. 21, 23, 6; 23, 17, 2; 23, 37, 11 sq.; 23, 49, 13; Varr. R. R. 3, 2, 17; 3, 6, 1; 3, 7, 11:

supra duos menses sapor ejus non permanet integer,

Col. 12, 49, 3:

tres (cyathos),

Hor. C. 3, 19, 15.—

In gen.:

quibus solida ungula, nec supra geminos fetus,

Plin. 11, 40, 95, § 233; cf.:

de floribus supra dictus scripsit Theophrastus,

besides, id. 21, 3, 9, § 13:

hominis fortunam,

Cic. Leg. 2, 16, 41:

ratio supra hominem putanda est deoque tribuenda,

id. N. D. 2, 13, 34:

potentia, quae supra leges se esse velit,

id. Ep. ad Brut. 1, 17, 6:

humanam supra fortunam,

Phaedr. 4, 24, 24:

supra Coclites Muciosque id facinus esse,

Liv. 2, 13, 8:

modum,

id. 21, 7, 7; Col. 4, 27, 4:

vires,

Hor. Ep. 1, 18, 22: humanam fidem Plin. 34, 7, 17, § 38: morem, Verg. G. 2, 227; Sall. C. 3, 2:

supra belli Latini metum id quoque accesserat, quod,

besides, Liv. 2, 18, 3.—Prov.:

supra homines, supra ire deos pietate,

i. e. to attain the highest degree, Verg. A. 12, 839 Heyne ad loc.—

Sometimes to indicate that over which one is placed as superintendent (mostly postclass.):

dispositi, quos supra somnum habebat,

watchers, Curt. 6, 11, 3:

qui supra bibliothecam fuerunt,

Vitr. 7, praef. §

5: servus supra rationes positus,

Pseudo Quint. Decl. 353:

SVPRA INSVLAS,

Inscr. Orell. 721 and 2927:

SVPRA IVMENTA,

ib. 2870:

SVPRA VELARIOS,

ib. 2967:

SVPRA COCOS,

ib. 2827; Inscr. Grut. p. 1111, 1.—

Compounds formed with supra are extremely rare. In late Lat. supradictus, suprafatus, suprafundo, suprajacio, supranatans, suprasedeo, etc., are found, but here supra is properly written separately as an adv.; only suprascando (v. h. v.), on account of its signif., is to be written as one word.